Muntplein met uitzicht op Geldmuseum

Het Merwedekanaal is ter hoogte van de Rijksmunt een prachtige oase in Utrecht, maar ook een verweesde plek die om aandacht schreeuwt. Of positief geformuleerd: een verborgen schat vol kansen. Nieuw Utrecht ontwikkelde in drie jaar tijd een wenkend perspectief voor een vergeten industriegebied en presenteert deze nu in de publicatie Muntpark.

Een krantenberichtje over het verval van de honderdjarige Muntsluis is aanleiding voor het project Breng de Muntsluis tot leven! dat Nieuw Utrecht in 2007 initieert. Vier leden van Nieuw Utrecht zien de schoonheid en de potentie van de plek. Rond de Muntsluis bevindt zich een uniek ensemble van cultureel erfgoed. De Rijksmunt is het tweede rijksmonument van Utrecht na de Dom. Cereol en de waterwerken, dus de bruggen, sluizen, sluis- en brugwachterswoningen zijn stuk voor stuk rijksmonumenten behorend uit het industriële verleden. Ze staan in een prachtig decor van water en groen en vormen zo een geliefde plek in Utrecht om op adem te komen van de waan van de dag.

Aandacht voor het Muntgebied

Het Muntgebied staat ook onder druk: als industriegebied is de rol van het Merwedekanaal uitgespeeld en dat is te zien. De waterwerken zijn dringend toe aan onderhoud, de oevers verzakken op sommige plekken en Cereol staat op instorten na de brand van 2008. Rijkswaterstaat investeert niet in het gebied omdat het Merwedekanaal als economische vaarverbinding geen rol speelt. Twintig jaar onderhandelen met de gemeente leidt niet tot overdracht van het eigendom, vanwege het andere prijskaartje dat de gemeente op onderhoud plakt. Het Muntgebied vraagt om een nieuwe bestemming en om een nieuwe benaderingswijze. Met het project Breng de Muntsluis tot leven! vraagt Nieuw Utrecht aandacht voor de mogelijkheden van een plek die van functie is veranderd. Rijkswaterstaat, Gemeente Utrecht en Projectsubsidie Belvedere ondersteunen het initiatief van Nieuw utrecht om een onderzoek naar het Muntgebied te doen en een ruimtelijk-programmatische strategie te ontwikkelen volgens een vernieuwende aanpak van coproductie, dus intensieve samenwerking met alle betrokken partijen.

Van industriegebied tot stadspark

Drie jaar onderzoek krijgt gestalte in buurtbijeenkomsten, een buurtboek, een eigen gebiedswebsite, bestudering van literatuur en diverse vormen van uitwisseling via e-mail, telefoon en ontmoetingen. Vanuit kennis van bestaande kwaliteiten en ideeën over stedelijke kwaliteit (in Utrecht) zoekt Nieuw Utrecht naar een nieuwe bestemming voor het voormalige industriegebied rond de Muntsluis. Water, groen en cultureel erfgoed bieden volop mogelijkheden om van het Muntgebied een uniek stadspark te maken: het Muntpark, vernoemd naar de Rijksmunt. Gezien de stedelijke dichtheid van Lombok en straks van het naastgelegen Stationsgebied is het buurtpark Oog in Al toe aan een uitbreiding tot stadspark. Het Muntpark zou het eerste stadspark in Utrecht-West zijn. De parkvisie biedt als kader houvast en vrijheid om verschillende initiatieven voor de publieke ruimte een eigen plek te geven en aan kracht te laten winnen als samenhangend geheel. Verder is het park een goede kapstok voor behoud van het cultureel erfgoed. Het Muntpark heeft alles in zich om een trekpleister van Utrecht te worden.

Op de agenda

Intussen is er beweging rond het Muntgebied. De gemeente experimenteert met een voorzichtige openstelling van de groene kade als ligweide overdag op de Zuidpier van de Muntsluis. Het sluizencomplex vormde het toneel voor de Nacht der Nostalgie. Met een parade van performances door kunstenaars uit de wijk viert Het Wilde Westen haar tienjarig bestaan als cultureel centrum van en voor Utrecht-West. Er was gelegenheid kennis te nemen van de waarde en betekenis van het cultureel erfgoed in het Muntsluisgebied tijdens de Open Monumentendag ‘De smaak van de 19e eeuw’. Een andere waardering voor het project Breng de Muntsluis tot leven! uit zich in nominaties voor prijzen. Het NU-project is samen met het buurtboek, dat Marij Nielen in opdracht van Nieuw Utrecht maakte als bijzondere buurtverkenning, aangemeld voor de gemeentelijke Participatietrofee 2010. Het project is ook door een vakjury van het vaktijdschrift Water, Wonen & Ruimte genomineerd voor de Water, Wonen & Ruimte Award, die dit jaar voor het eerst wordt uitgereikt.

Nu verder

Met de publicatie Muntpark rondt Nieuw Utrecht haar rol als kwartiermaker af. Een nog te benoemen trekker neemt het stokje van de gebiedsregie over. Er is een nieuwe bestemming aangereikt voor het Muntgebied. Er is een uitgebreid netwerk van betrokkenen die iets willen met het Muntgebied. De plek heeft de aandacht die het zo verdient. De verborgen schat is ontdekt.